15 Ocak 2010 Cuma

ARILARDA HABERLEŞME

ARILIĞIMIZDAN BİR GÖRÜNTÜ.
Bal arısı canlılar içerisinde insanlardan sonra haberleşmeye en çok değer veren canlılardan birisidir.Ancak bu haberleşmenin şekli ve biçimi arılara göre özeldir.Bundan dolayı haberleşme ihtiyacı olan birey işçi arı haberleşme şeklini diğer işçilere aktarır.Bundan doladırki,tatlı bir şerbete veya bala bir arı konarsa çok kısa bir süre sonra oraya arıların akın akın geldiğini görürsünüz.şimdi bu haberleşmenin nasıl yapıldığını anlatalım.
Arılar hareketleriyle,kimyasal salgılarla, uyarılarla,sesle,dokunmayla ve elektiriksel sinyaller kullanarak diğer işçilere mesajla bilgi iletirler.Bu mesajlar sinir sistemleri yardımıyla beyinlerine iletilerek değerlendirilir.Ayrıca besin kaynağını ,su kaynağını ve bu tür istekleri kolonideki diğer işçi bireylere dans ederek anlatır.Asla bencillik yapmaz.kendim toplayayım demez.Bu besin maddelerinin yerini anlatırken arı dansını kullanır.Arı dansı petek üstünde yapılır.Birçok arıcı bunu görmüştür.Ama neden bunu yaptığını bilemez.Arı bu amaçla iki tür dans yapar.Bunlardan birisi olduğu yerde petek üstünde dönerek dairesel bir dans yapmasıdır.Diğer dans metodu ise kuyruk sallamadır.Genel olarak arılar sık sık yön değiştirerek bu dansla karşıya mesajı iletitirler.genel olarak bu dans sırasında her yöne 1-2 halka çizilir.Dans birkaç saniyede bittiği gibi 1 dakika civarındada olabilmektedir.Bu dans bitince tarlacı işçiler kovan ağzına hareket ederek hızla hedefe giderler.İşte bu iletişim dansından dolayı bir yerde bulunan arıların tamamı aynı kovandandır.Dairesel dans yakın mesafedeki besin kaynakları için kullanılır.Bundan dolayı yakın 100 m kadar olan besin kaynakları bu dansla anlatılır.Bunu basit bir deneyle görebilirsiniz.Arılığın civarına dondurma kaseleri ile şerbet koyun.Takriben 10 dakika sonra kovanlardan birisini açarsanız bu dansı yapan arıları görebilirsiniz.Uzak mesafelerdeki besin kaynakları için kuyruk dansı yapılır.Bu dansı yapan işçi arı ''D''şeklinde bir yarım daire çizer.Bu dasda arı dansa başladığı noktanın tam karşına gelince düz şekilde başlangıç noktasına gider.Bunu tamamlayınca yarım daireyi ters şekilde tamamlar.Dansın en büyük özelliği düz şekilde hareketi esnasında vücudundan titreşimler yaparak düşük frekanslı bir ses çıkarmasıdır.Bu titreşimlerin sayısı kaynağın mesafesini anlatır.Bundan dolayı çıkardığı bu düşük frekanslı ses mesafenin anlatılmasında haberleşme amaçlı olarak kullanılır.Bir başka özellikde dansa ayırdığı zamandır.İki yarım daire arasında düz gidişlerde geçen zaman dilimi olan 15 saniye içerisindeki titreşim sayısı mesafeyi doğrudan anlatır.15 saniye içinde yaptığı düz koşu 9-10 ise mesafe 100m,7 ise 600m,4 ise 1000m,2 ise 5000-6000m civarıdır.Arı bu dansı petek üstünde yaparken güneşi baz alarak yönü tayin eder.Buda petek üzerinde aşağı,yukarı öne ve arkaya doğrudur.Bu yön kavramından dolayı kovanlar arılıkda yerleştirilirken mutlaka mümkün olduğu ölçüde yön olarak güney(Kıble ye doğru kovan ağzı)çevrilerek konulmalıdır.
Bu konuda daha detaylı bilgiye sahip olmak isteyen arıcı arkadaşlarımız Prof.Dr.MUHSİN DOĞAROĞLU'nun '' Arıcılık Teknikleri''adlı kitabından faydalanabilirler.(sayfa 41-48)Bu yazı tarafımdan bu kaynakdan özet şeklinde okunarak kısaltılarak yazılmıştır.
Başka bir yazıda buluşmak niyetiyle hoşça kalın.